مثل روز روشن
عبداللّه بن عبّاس حکایت نموده است :روزى عمر بن خطّاب به امام علىّ بن ابى طالب علیه السلام گفت : یا ابا الحسن ! تو در حکم و قضاوت بین افراد، بسیار عجول هستى و بدون آن که قدرى تأمّل کنى ، قضاوت مى نمائى ؟!
امام علىّ علیه السلام به عنوان پاسخ ، کف دست خود را جلوى عمر باز کرد و فرمود: انگشتان دست من چند عدد است ؟
عمر پاسخ داد: پنج عدد مى باشد.
امام فرمود: چرا در پاسخ عجله کردى و بدون آن که بیندیشى جواب مرا فورى دادى ؟
عمر گفت : موضوعى نبود که پنهان باشد بلکه آشکار و ساده بود؛ و نیازى به تاءمّل نداشت .
امام علىّ بن ابى طالب علیه السلام فرمود: مسائل و قضایائى که من پاسخ مى دهم و قضاوت مى کنم براى من آشکار و ساده است و نیازى به فکر و اندیشه ندارد. و چیزى از اسرار عالم بر من پنهان و مخفى نیست همان طورى که تعداد انگشتان دست من بر تو ساده و آشکار بود.(۲)
شایسته‌تر براى رهبرى
پس از رحلت رسول خدا صلى الله علیه و آله مردى را که شراب خورده بود به نزد ابوبکر آوردند، خلیفه از وى پرسید: آیا شراب خورده اى ؟ او جواب اد: بلى . ابوبکر گفت : چرا شراب خورده اى ، در حالى که حرام است ؟ آن مرد گفت : اگر مى دانستم که شراب حرام است لب به آن نمى زدم . در حالى که جمعیت زیادى این صحنه را تماشا مى کردند، خلیفه از حکم مسأله عاجز مانده ، و دست به سوى عمر دراز کرد!
عمر گفت : این مسأله از معضلات است و چاره اش ابوالحسن است!
ابوبکر خطاب به غلامش گفت : برو على را حاضر کن ، ولى عمر گفت: سزاوار نیست على را بیاوریم، اجازه دهید ما به منزل او برویم .
آنان همراه حضرت سلمان به خانه امام على علیه السلام آمده، و جریان را ابلاغ نمودند، حضرت فرمود چاره کار این است که او را در بازار و کوچه بگردانید،و از مهاجرین و انصار جویا شوید، که آیا کسى حکم تحریم شراب را به وى گفته است ؟ اگر حکم تحریم به گوش او نرسیده باشد، او را آزاد کنید.
خلیفه به دستور امام على علیه السلام عمل کرد، چون کسى شهادت نداد، وى را مرخص نمودند، بدون این که بر وى حد بزنند.
سلمان مى گوید: من به على علیه السلام گفتم : خوب آنان را ارشاد نمودى ، حضرت جواب داد:
خواستم حکم آیه ۳۵ سوره یونس را در مورد خود و آنان بار دیگر مورد تاءکید قرار دهم که مى فرماید:
«آیا کسى که هدایت به حق مى کند براى رهبرى شایسته تر است ؟ و یا آن کس که هدایت نمى شود نگر هدایتش کند؟ شما را چه مى شود؟ چگونه داورى مى کنید؟»(۳)