ورود |عضويت
  سیاسی

 

آل‌سعود و وهابیون چگونه عربستان را اداره می‌کنند (1)

 

آل‌سعود چگونه قلمرو حجاز را به نام خود زد؟ ارکان قدرت در عربستان سعودی کدام قوا هستند؟ ریشه‌های جنگ قدرت بین شاهزادگان سعودی به چه زمانی باز می‌گردد؟ بی‌کفایتی خاندان سعود چگونه به مرحله‌ای رسید که مقامات آن از مدیریت مراسم حج که سال‌هاست در این کشور اجرا می‌شود، عاجز شده‌اند؟

فاجعه تلخ و مصیت بار منا در مراسم حج امسال، فرضیات بسیاری را در باب عوامل این این رویداد در اذهان عمومی منطقه و جهان برانگیخت، لیکن فصل مشترک همه انتقادات و تحلیل‌های متهم‌کننده حکومت عربستان، بی کفایتی و سوء مدیریت این کشور در برگزاری مراسم بود. شاید در ذهن بسیاری از مخاطبان این پرسش اساسی خطور کرده باشد که اصولا عربستان چگونه اداره می‌شود، نظام حکومتی و ساختار آن به چه صورت است و چرا و چه طور همه چیز در این کشور بسته و از بسیاری جهات عقب مانده(ولی به شدت ثروتمند) به پادشاه و خانواده پادشاه ختم می شود؟ در این گزارش بنا داریم که یک معرفی اجمالی و کلی از تاریخچه و ساختار دولت آل سعود، تا جایی که در گنجایش یک گزارش است، ارایه دهیم، به این امید که در آینده نزدیک و در گزارش های دیگر، به وجوه بیشتری از واقعیات این کشور که به خیال خود مدعی رهبری جهان اسلام و رقیب منطقه‌ای کشورمان است، بپردازیم

کشور جدیدالتاسیس سعودی!

در قرن 17 میلادی اجداد ابن سعود بر منطقه ای به نام «درعیه» در نزدیکی ریاض امروز حاکم بودند. فردی به نام «سعود ابن محمد» اولین حکومت سعودی ها را در همان منطقه تشکیل داد که بیشتر حکومتی محلی و قبیله ای بود. پس از او، پسرش محمد، ملقب به شیخ، در 1725 به حکومت رسید. او حدود 20 سال فرمانروای همان منطقه کوچک بود تا این که با پناه دادن به«محمد ابن عبدالوهاب»(موسس فرقه وهابیت که به خاطر عقایدش به مرگ محکوم شده بود)، آل سعود برای گسترش قلمرو صاحب یک ایدئولوژی شدند. آیین «وهابیت» به موتور محرکه فتوحات آل سعود تبدیل شد. به این معنی که هر کسی که به سلک وهابیت درنمی آمد یا کشته می شد و یا از خانه و کاشانه اش آواره. در این میان ازدواج محمد ابن سعود با یکی از دختران ابن عبدالوهاب، و اتحاد سببی این دو، پایه اولین دولت واقعی آل سعود را بنا گذاشت.

با مرگ شیخ(محمد بن سعود)، در 1765، پسرش عبدالعزیز ابن محمد بر جایش نشست. او با رهبری فکری ابن عبدالوهاب، مناطق مرکزی عربستان از جمله نجد را به تصرف درآورد. در نهایت پس از جنگ های چندباره آل سعود با سایر قبایل عربستان و شکست چندباره از حکام شهر مکه، در 1803 موفق به فتح این شهر مقدس شدند. در 1805، آن ها شهر مقدس مدینه را هم به تصرف درآوردند. این جا بود که سلطان عثمانی که خود را متولی حفاظت از حرمین شریفین می دانست، با کمک حاکم مصر، مکه و مدینه را از دست وهابیون سعودی به درآورد. عبدالله پسرعبدالعزیز ، با مرگ پدرش در 1814، قرارداد صلحی با نماینده سلطان عثمانی امضاء کرد. او کمی بعد، در حمله ارتش مصر(که تحت فرمان سلطان عثمانی بود) دستگیر و به قسطنطنیه ترکیه فرستاده و اعدام شد.این در واقع پایانی بر اولین دولت سعودی بود.

ترکی، برادرزاده عبدالعزیز، بعد از چند سال، با گردآوردن چند ده نفر نیروی مسلح، توانست نیروهای مصری را از ریاض بیرون کند. در1834، ترکی ترور شد و پسرش فیصل به جای او حاکم شد. در 1838، در حمله انتقامی مصری ها، فیصل دستگیر شد و مصری ها برادرش خالد را به جای او حاکم کردند. خالد در 1848بعد از دوره ای متناوب از بیماری مرد. در این هنگام فیصل که از قاهره گریخته بود، با کمک قبیله رشید، حکومت جدیدی بنیان گذاشت که حدود 22 سال به طول انجامید. پسر ارشد او عبدالله با مرگ پدر بر تخت نشست، لیکن برادرش مسعود زیر بار حکومت او نرفت و درگیری های دو برادر بر سر قدرت باعث از دست رفتن بسیاری از متصرفات سعودی ها شد. در نهایت مسعود در 1871 جای برادر را گرفت. بعد از 6 سال حکومت، پسر او عبدالرحمن جانشینش شد. در این زمان قبیله رشید با کمک عثمانی بر بسیاری از مناطق عربستان حاکم شد و عبدالرحمن را فراری داد.

در 1902، پسر عبدالرحمن، یعنی عبدالعزیز(ابن سعود)، با تعداد اندکی از یاران خود ریاض را تصرف کرد. او در 1925 بعد از چندین سال جنگ با قبیله رشید و مصری ها، مکه و مدینه را در کنترل گرفت. در 1932، او رسما تشکیل پادشاهی سعودی را اعلام کرد.

عبدالعزیز بن سعود اولین پادشاه و بنیانگذار پادشاهی سعودی

 

بزرگ ترین پسر او سعود به عنوان ولیعهد برگزیده شد. بعد از 21 سال حکومت، عبدالرحمن مرد و سعود بر جای پدر تکیه زد. سعود بر عکس اسلاف خود که به شدت تحت نفوذ انگلستان بودند، سعی کرد راه و روش مستقل تری در پیش بگیرد. او در 1955 عربستان را از پیمان بغداد خارج کرد و به مصر و سوریه پیوست.

سعود بن عبدالعزیز

 

در1956 سعود به حمایت از مصر جمال عبدالناصر در برابر حمله انگلیس و فرانسه به کانال سوئز پرداخت. همین باعث شد که شورای خانوادگی سلطنت، به تحریک قدرت های غربی، او را از سلطنت خلع کنند و اختیاراتش را به برادرش فیصل بسپارند. سعود که شخصیت سرکشی داشت، زیر بار نرفت و حتی در 1960، فیصل را وادار به استعفاء کرد و شورای وزیران تشکیل داد و خود هم نخست وزیر شد.

 

با فشار شاهزادگان و البته قدرت های خارجی، دوباره فیصل پادشاه شد و سعود به بهانه معالجه از کشور خارج شد. فیصل در 1968توسط برادرزاده اش که او هم فیصل نام داشت، کشته شد.

فیصل بن عبدالعزیز

در این مقطع همگان برای پادشاهی روی فهد بن عبدالعزیز حساب می‌کردند. فهد جوان تا آن مقطع وزیر آموزش و پرورش (1960-1952)، وزارت کشور(1968-1962) و معاونت ملک فیصل (1968) را تجربه کرده بود. اما در نهایت اصل «ارشدیت» در خاندان سعودی غلبه کرد و برادر دیگر فیصل، خالد همیشه بیمار به پادشاهی برگزیده شد. خالد پادشاهی ضعیف، بیمار و تحت تاثیر شورای خانوادگی بود و در نهایت بعد از چند نوبت جراحی قلب در خارج از کشور درگذشت. با مرگ او نوبت به فهد رسید.

ملک فهد

 

فهد هم برادرش عبدالله را ولیعهد نمود. نکته قابل ذکر این که بعد از انتخاب سیاسی پادشاه توسط شورای شاهزادگان، انتخاب مذهبی پادشاه به عنوان امام یا رهبر مذهبی هم توسط مجمعی از علمای وهابی انجام می گرفت و می گیرد. فهد به مدت 23سال (2005-1982) پادشاه عربستان بود که تحولات بسیار زیادی در دوران او در سطح عربستان و منطقه صورت گرفت.

ملک فهد از جمله پادشاهان سعودی بود که در دوران پادشاهی او تحولات منطقه‌ای بسیار از جنگ تا صلح رخ داد

او در 1986 لقب «ملک» (پادشاه) را از ابتدای اسم خود حذف کرد و به خود لقب «خادم حرمین شریفین» داد. گفتنی است که در سال 1995، فهد بر اثر سکته مغزی دچار فلج و ویلچرنشین شد. از این سال تا زمان مرگ او در 1995، عملا کلیه امور مملکتی به ولیعهد او عبدالله تفویض شد و او مملکت را اداره می کرد.

در نهایت عبدالله در 1 آگوست 2005 رسما به پادشاهی عربستان رسید. عبدالله در طول دوران پادشاهی مرگ دو ولیعهد خود را به چشم دید. او بعد از مرگ اولین ولیعهد، «سلطان بن عبدالعزیز»، عبدالله «نایف بن عبدالعزیز» وزیر کشور را به ولیعهدی برگزید. بعد از مرگ نایف در ژوئن 2012، سلمان بن عبدالعزیز 76 ساله، وزیر دفاع، ولیعهد شد. با مرگ عبدالله در 22 ژانویه 2015، سلمان بن عبدالعزیز، بیست و پنجمین فرزند عبدالعزیز، به عنوان هشتمین پادشاه سعودی بر تخت نشست.

ملک عبدالله و عبدالعزیز بن باز مفتی اعظم وهابیون سعودی

ادامه دارد......

جمعه 07 اردیبهشت ماه 1403
  نظرسنجي
نظر شما درباره وبگاه حوزه نمایندگی ولی فقیه چیست؟

 

تعداد جوابها : 795

عالی : 30%
خوب : 1%
متوسط : 1%
ضعیف : 68%

  ارسال  
  كاربران بر خط
كاربران فعال بازديد كنندگان فعال :
Visitors بازديد ها: 20
Members اعضاء: 0
مجموع كاربران مجموع: 20

بازديد ها بازديد ها :  
Visitors بازديد هاي كل: 2108545
Visitors بازديد هاي امروز: 927
Visitors بازديد هاي ديروز: 2844

فعال در اين زمان كاربران فعال:
با ذکر منبع بلامانع است
پرتال سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
Ariana Informatics Group - گروه داده ورزي آريانا