ستارخان سردار مقاومت آذربايجان و جنبش مشروطیت نوشته بود:من هیچ وقت گریه نمی کنم چون اگه اشک می ریختم آذربایجان شکست می خورد و اگر آذربایجان شکست بخورد ایران زمین می خورد... اما تو مشروطه دو بار اون هم تو یه روز اشك ريختم.
حدود 9 ماه بود تحت فشار بودیم..بدون غذا.. بدون لباس.. از قرار گاه اومدم بیرون...چشمم به یک زن افتاد با یه بچه تو بغلش.. دیدم که بچه از بغل مادرش اومد پایین و چهار دست پا رفت به طرف بوته علف...علف رو از ریشه درآورد و از شدت گرسنگی شروع کرد خاک ریشه ها رو خوردن...
با خودم گفتم الان مادر اون بچه به من فحش میده و میگه لعنت به ستارخان که مارو به این روز انداخته...
اما... مادر کودک اومد طرفش و بچه اش رو بغل کرد و گفت : عیبی نداره فرزندم... خاک میخوریم اما خاک نمیدهیم...
اونجا بود که اشکم در اومد...
کتاب گلچین خاطرات ستارخان
مردم غیرتمند ایران در جریان های تاریخی مصائب بسیاری را برای حفظ کیان و شرف دینی و ملی خود به جان خریده اند که متاسفانه بسیاری از نسل حاضر از آن قهرمانی ها بی اطلاعند و نمی دانند میراث دار چه زنان و مردانی هستند در این خاک پرگوهر. آنچه در پی می آید شرح یکی از همان ماجراهای غرورآفرین است:
محمد علی شاه قاجار مجلس را به توپ بسته بودند و در برخی شهرها مثل تبریز غوغایی به پا بود. ستار خان و باقر خان رهبری نبرد با محمد علی شاه قاجار را در تبریز بر عهده داشتند شرایط به نحوی بود که حتی زنان با لباس مردانه به میدان آمده بودند و روزنامه حکمت آن زمان با اشاره به حوادث تبریز از شهادت ۲۷ زن شجاع تبریزی در روز ۱۸ ماه رمضان که به حمایت از میهن در برابر ظلم قاجار پرداخته بودند خبر داد.
یکی از شاهدان عینی نبردها در کتابی با عنوان قیام آذربایجان در انقلاب مشروطه نوشته است:
روزی می خواستند یکی از زخمی ها را زخم بندی کنند مجروح اصرار می کرد به او و لباسهای خونی اش دست نزنند و بگذارند جان بدهد. بالاخره ستارخان نصیحت کرد که موافقت بکند تا زخم او را ببندند. مجروح از روی ناچاری گفت: من مرد نیستم و دخترم. میل ندارم لباس از تن بکنم تا زخمم را مداوا کنید.
ستارخان منقلب، چشمانش پر از اشک شده گفت : (قزم دیری اولا اولا سن نیه داویه گتدون) دختر! من که زنده ام تو چرا به جنگ رفتی.
به نقل از مقاله ارزشمند نیمه پنهان تاریخ در نشریه زمانه/ اسفندماه 1389
http://khaterechador.blogfa.com/post-414.aspx