قطر منابع تجدیدپذیر آبی بسیار کمی دارد اما با این وجود توانسته است آب مورد نیاز برای توسعه اقتصادی و جمعیتی خود را با راهبردهایی مانند شیرین‌سازی آب دریا تأمین کند، راهبردی که در کشور ما مورد غفلت واقع شده است.

قطر یکی از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با 2.3 میلیون نفر جمعیت و مساحت 12 هزار کیلومتر مربع است که در زمینه منابع آبی تجدیدپذیر (شامل جریان رودخانه‌ها و آب‌های باران) جزو کشورهای بسیار خشک دسته‌بندی می‌شود. بر اساس آمار بانک جهانی(1) در سال 2013 سرانه منابع آبی داخلی تجدیدپذیر در قطر 27 متر مکعب بوده است. این در حالی است که میانگین جهانی این متغیر 6013 متر مکعب (بیش از 200 برابر قطر) است و بر اساس این متغیر قطر پنجمین کشور خشک دنیا محسوب می‌شود. با وجود این کمبود شدید منابع آبی تجدیدپذیر، قطر توانسته است آب مورد نیاز برای توسعه و رشد سریع صنعتی و جمعیتی خود را تأمین کند.

بر اساس آمارهای بانک جهانی این کشور در 10 سال اخیر به طور میانگین 13% رشد تولید ناخالص داخلی و 11% رشد جمعیت داشته است(2) و اگر تنها به منابع آبی تجدیدپذیر اکتفا می‌کرد در این مسیر با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شد. اما قطر با اتخاذ راهبردهای مناسب توانسته است بر این مشکل غلبه پیدا کند که مهمترین این راهبردها شیرین‌سازی آب دریا بوده است. مسئولان قطری از مزیت دسترسی به آبهای خلیج فارس استفاده کرده و توانسته‌اند با شیرین‌سازی این آب، 50% آب مورد نیاز این کشور را تأمین کنند.

ظرفیت شیرین‌سازی آب در این کشور از صفر متر مکعب در سال 1960 به بیش از 1.8 میلیون متر مکعب در روز در سال 2013 رسیده است.

در واقع قطری‌ها با درک اهمیت تأمین آب به عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی مورد نیاز برای توسعه، توانسته‌اند در عین کمبود منابع آب تجدیدپذیر، این زیرساخت را فراهم کنند. قطری‌ها که در سواحل جنوبی خلیج فارس مستقر هستند در حالی مشکل کم‌آبی خود را با برنامه‌ریزی بلند مدت حل کرده‌اند که در سواحل شمالی خلیج فارس در ایران مشکل کمبود آب به شدت احساس می‌شود.

استان‌های جنوبی کشور مانند هرمزگان و بوشهر که در همسایگی خلیج فارس هستند جزو استان‌های بسیار کم آب کشور به شمار می‌روند و این موضوع مانع بزرگی بر سر راه توسعه این استان‌ها به شمار می‌رود. این استان‌ها به آب‌های آزاد دسترسی دارند و منابع انرژی زیادی را نیز در خود جای داده‌اند لذا پتانسیل زیادی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند اما این توسعه بدون تأمین آب مورد نیاز این استان‌ها امکان‌پذیر نیست. بنابراین ضروری است دولت با نگاه به موفق تجربه کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند قطر، احداث آب‌شیرین‌کن به میزان مورد نیاز در این مناطق را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد و مانع بزرگ ایجاد شده بر سر راه توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق را برطرف کند.

1) http://wdi.worldbank.org/table/3.5

2) http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW/countries

3) “Food and Water Security in Qatar: Part 2 – Water Resources”, Future Directions International, 2015

4) “Statistical Analysis of Desalination Plants in the GCC Countries”, Azza AlRaisi and etc., WEN504- Desalination Fall 2013

http://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/10/23/969525