ورود |عضويت
  انقلاب اسلامی

انواع شكنجه در ساواك به روايت اسناد

...يكي از دلايل تشكيل ساواك، بدنامي فرمانداري نظامي تهران در بهكارگيري روش هاي خشن عليه متهمان بود؛ اما با ورود پرسنل فرمانداري نظامي به ساواك، خشونت و شكنجه هاي رايج در فرمانداري نظامي، در سازمان جديد التأسيس ساواك تداوم پيدا كرد . هرچند در دوره رياست بختيار بر ساواك هنوز شكنجه سيستماتيك نشده بود، اما استفاده از خشونت براي اقرار گرفتن از متهمان، شكنجه را به يك اصل پذيرفته شده در آن سازمان، تبديل كرد. اين امر موجب شد كه نام ساواك تداعي كننده بدرفتاري، خشونت و رفتارهاي غيرانساني باشد . با اين حال روش هاي شكنجه و شدت و ضعف آن در طول فعاليت ساواك يكسان نبوده است. نكته ديگر در اين رابطه تفاوت در دامنه افرادي است كه مسئول شكنجه مي شدند. در دوره رياست بختيار بر ساواك، بيشتر كساني مورد شكنجه قرار مي گرفتند كه اطلاعاتي در مورد سازمانهاي مخالف حكومت داشتند، نه كساني كه به جرم خواندن كتب و اوراق ممنوعه دستگير مي شدند....

شكنجه به دستور بختيار انجام مي گرفت و زدن ضربات متعدد با شلاق سيمي از جمله اين شكنجه ها بود.(12) سرهنگ زيبايي و مصطفي امجدي از جمله بازجوهاي طراز اول ساواك در اين دوره محسوب مي شوند كه با استفاده از " شلاق و چوب و كتك" از متهمان اعتراف مي گرفتند.(13) پس از بركناري بختيار،

رياست ساواك بهعهده پاكروان قرار گرفت و حسين فردوست با عنوان قائم مقام ساواك وارد آن سازمان شد . در اين دوره مأموران ساواك توسط يكي از اساتيد سازمان جاسوسي اسرائيل (موساد)، تحت آموزش "بازجويي" قرار گرفتند . حاصل برگزاري اين دوره آموزش تربيت تعدادي بازجوي متخصص بود.(14) اما متخصص شدن بازجوها در امر بازجويي، به معني حذف شكنجه در بازجويي ها نبود . نه تنها نمونه هاي زيادي از اعمال شكنجه هاي جسماني ازاين دوره در دست است، بلكه شكنجه روحي نيز به شكنجه هاي قبلي اضافه شد ... با قرار گرفتن نعمت الله نصيري در رياست ساواك در بهمن ماه 1343، شدت برخورد با متهمان و زندانيان بيشتر شد. در اين دوره نيز شكنجه در دستور كار بازجوها قرار داشت و شاه نيز با وجود اطلاعي كه از شكنجه داشته است، با اين شيوه مخالفتي نكرده است...

روش شكنجه چنين بود كه او را روي تخت مي خواباندند؛ پاهايش را مي بستند و به كف پاهايش شلاق مي زدند . روش ديگر او را دمر مي خواباند و به پشت او شلاق مي زدند . سيلي زدن و پيچاندن دست ها يك روش بسيار معمول بود . متهم را پس از مدتي شكنجه كردن به سلول برميگرداندند و پس از اينكه كمي دردش آرام و بدنش سرد مي شد، دوباره به اتاق بازجويي برميگرداندند و شكنجه مي كردند . ازغندي و استوار ساقي از جمله بازجوهاي اين مقطع بودند و متهمان را در زندان قزل قلعه بازجويي و شكنجه مي كردند.(20) تهديد بستگان از جمله روش هاي شكنجه در اين دوران به شمار مي رفت . گاهي يكي از بستگان نزديك متهم را در هنگام بازجويي حاضر مي كردند و بازجو تهديد مي كرد كه اگر متهم اقرار نكند، فرد مورد نظر را تحت آزار قرار خواهند داد. بيخواب نگه داشتن متهمان در اين دوره نيز رواج داشت . بازجويي هاي توأم با شكنجه گاهي تا حدود 20 ساعت طول مي كشيد . استفاده از شيوه هاي رواني براي خرد كردن اعصاب متهمان از ديگر روش هاي شكنجه بود ....

دوره شش ساله فعاليت كميته مشترك يعني از اواخر سال 1350 تا اوايل سال 1357 يكي از سخت ترين و وحشتناك ترين مقاطع زماني براي مبارزان و مخالفان حكومت پهلوي به شمار مي رود ...

(30) سلسله مراتبي كه بازجوها را به مقامات مافوق ربط مي داد عبارت بود از : سربازجو، معاون اطلاعاتي كميته مشترك، رئيس كميته مشترك، مدير كل اداره سوم، رئيس ساواك و شاه . مستندات بيانگر اين واقعيت است كه بازجويي توأم با شكنجه با اطلاع معاون اطلاعاتي كميته مشترك انجام مي گرفته است.(31) علاوه بر آن، در بولتن هاي دايره جمع آوري اطلاعات، گزارش فعاليت روزانه دايره بازجويي درج مي شد . در اين بولتن ها روند كار واحد اطلاعاتي كميته كه شامل فعاليت بازجوها و گزارش آنها از اعتراف متهمان بود، نوشته مي شد . بولتن ها در هرهفته دوبار تهيه مي شد و غير از رئيس واحد اطلاعاتي، رئيس كميته مشترك، مدير كل اداره سوم ساواك، رئيس ساواك، دفتر ويژه اطلاعات و شاه نيز

آن را دريافت مي كردند.(32) در اين بولتن ها در قسمت گزارش بازجويي از متهمان، نوشته مي شد كه متهم پس از مدتي مقاومت سرانجام اعتراف كرد . درج اين جمله به معناي استفاده از شكنجه براي گرفتن اعتراف از متهم بود.(33) در هنگام دستگيري متهم اطلاعات اوليه در مورد فعاليت هاي او و سازمان متبوعش وجود داشت . اين اطلاعات اوليه مبناي كار بازجويي قرار مي گرفت . بازجو در مرحله مقدماتي بازجويي، پس از بررسي پرونده اطلاعاتي متهم از او بازجويي به عمل مي آورد و در صورت مغايرت پاسخ هاي متهم با اطلاعات مندرج در پرونده، موضوع را به سربازجو گزارش مي كرد . سربازجو پس از دريافت گزارش بازجو، دستور شكنجه كردن متهم را صادر مي كرد.

(34) در فاصله بازجويي مقدماتي تا مرحله دوم بازجويي و اعمال شكنجه، متهم در سلول نگهداري مي شد . سپس او را از سلول خارج مي كردند و به اتاق تمشيت كه همان اتاق شكنجه بود انتقال مي دادند. از مسئولان اتاق شكنجه، حسيني شكنجهگر معروف ساواك بود ....

(35) در كميته مشترك شيوه و نوع شكنجه ها محدود نبود؛ بلكه از انواع روش هاي شكنجه استفاده مي شد . شخصيت فردي بازجو، نوع اتهام فرد بازداشت شده، سابقه فعاليت و درجه وابستگي حزبي يا گروهي او، شرايط سياسي و موقعيت زماني دستگيري، در تعيين نوع و ميزان شكنجه تأثير داشت . علاوه بر اين، اعترافات متهماني كه قبلا دستگير شده بودند، عمليات آينده حزب يا گروه متبوع متهم و نيز ماهيت اطلاعاتي كه بازجو از متهم انتظار گفتن آن را داشت، نيز در شدت و نوع شكنجه نقش داشت .

استفاده از شوك الكتريكي،

استعمال بطري و تخم مرغ،

سوزاندن قسمت هاي مختلف بدن،

آويزان كردن به مدت طولاني،

بيخوابي دادن،

استفاده از دستگاه آپولو و بستن دستها و پاها و زدن ضربات متعدد كابل بر كف پاها،

ادرار كردن در دهان متهمان،

كشيدن ناخن،

فرو كردن سوزن به زير ناخن و داغ كردن سوزن با شعله فندك،

ريختن قطرات آب به طور متوالي روي پيشاني متهم،

به صليب كشيدن،

تجاوز جنسي،

دستبند قپاني زدن و آويزان كردن متهم و زدن او با كابل،

مجبور كردن متهم به دويدن بعد از شكنجه پاها و لگد كردن پاهاي شكنجه شده،

ضربه زدن بر پاها و دستهاي شكنجه شده،

تهديد به قتل، فحاشي و هتك حرمت متهمان در حضور خانواده هايشان،

منزوي كردن متهم،

نگهداري در سلول انفرادي،

وارد كردن به دويدن و درآوردن صداي سگ،

بستن چشم ها و قرار دادن در كنار هشتي بندهاي كميته مشترك،

فرو كردن سر متهمان در آب سرد در فصل سرما

از جمله شكنجه هاي رايج در كميته مشترك ضدخرابكاري بود.

(36) آپولو مجموعه اي از چند دستگاه فلزي بود كه در اتاق تمشيت (اتاق شكنجه) قرار داشت و نحوه استفاده از آن چنين بود كه متهم را روي تخت فلزي مي خواباندند، سپس با استفاده از گيره هايي كه روي دسته هاي تخت قرار داشت، دست ها و پاهاي او را مي بستند و به وسيله دستگيره اي كه روي دستگاه وجود داشت، پاهاي متهم را به سمت بالا مي آوردند تا كف پاها رو به بالا قرار گيرد. "كلاه خود" فلزي را كه از سقف آويزان بود، به سمت پايين مي كشيدند تا سر و شانه هاي متهم را بپوشاند . سپس با كابل كف پاهاي او را مي زدند(37) و يا با آتش سيگار قسمت هاي بدنش را مي سوزاندند و يا اينكه سوزن در زير ناخن هايش فرو مي كردند و با شعله فندك سوزن را داغ مي كردند . در اين لحظات دردآور صداي فرياد متهم بلند مي شد و داخل "كلاه خود" مي پيچيد . هرچه بر شدت شكنجه افزوده مي شد، صداي فرياد ناشي از درد بيشتر در گوش متهم مي پيچيد و شكنجه گران بدون اينكه صداي متهم را بشنوند به شكنجه او ادامه مي دادند . در اتاق تمشيت حسيني در انواع شكنجه‌ها به‌خصوص شكنجه پاها تبحر خاصي داشت . كف پاها را به چهل قسمت مساوي تقسيم مي كرد و با پائين آوردن شلاق هر بار قسمتي از كف پا را مي زد به طوري كه هيچ قسمتي از كف پاها از ضربات شلاق و كابل در امان نمي ماند . جز در مواردي كه متهم در بازجويي مقدماتي اعتراف مي كرد، از يك روش شكنجه استفاده نمي شد؛ بلكه انواع شكنجه را چندين مرحله بر متهمان اعمال مي كردند و چندين بار آنها را به سلول برميگرداندند و در وضعيتي دلهرهآور در انتظار مرحله بعدي بازجويي و شكنجه نگه مي داشتند .

12- مهين دولتشاه فيروز، شاهزاده مظفرالدين ميرزا فيروز بر پايه يادداشت هاي خود او، پاريس، بي نا 1990، ص 471.

13- حسين فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوي، ج 1، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ اول 1370،، ص 449

14-همان، صص 450-449. 15 450

20-غلامرضا كرباسچي، " اساسنامه جمعيت سري"، فصلنامه ياد، شماره 22، سال ششم، ( بهار 1370، صص 54-51

30-آرشيو مركز اسناد انقلاب اسلامي، كد 1215

31-همانجا، كد 401

32- همانجا، كدهاي 1/506 و 1/323

33-همانجا، كد 1/323. 34-

34-همانجا، كد 71

35-همانجا، كدهاي 1215 و 2/506

36- همانجا،كدهاي 5/323 و 1215 ؛ و كريستين دلانوآ، ساواك، ترجمه عبدالحسين نيكشهر، طرح نو، چاپ اول 1371،ص 334

37- همانجا، كد 1/506.

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8911160836

 

شنبه 08 اردیبهشت ماه 1403
  نظرسنجي
نظر شما درباره وبگاه حوزه نمایندگی ولی فقیه چیست؟

 

تعداد جوابها : 795

عالی : 30%
خوب : 1%
متوسط : 1%
ضعیف : 68%

  ارسال  
  كاربران بر خط
كاربران فعال بازديد كنندگان فعال :
Visitors بازديد ها: 9
Members اعضاء: 0
مجموع كاربران مجموع: 9

بازديد ها بازديد ها :  
Visitors بازديد هاي كل: 2109439
Visitors بازديد هاي امروز: 11
Visitors بازديد هاي ديروز: 1810

فعال در اين زمان كاربران فعال:
با ذکر منبع بلامانع است
پرتال سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
Ariana Informatics Group - گروه داده ورزي آريانا