ره آورد رشوه برای فرد و جامعه

موضوع رشوه و آثار زیانبار آن، از دو جنبه فردی و اجتماعی قابل بررسی است. در بعد فردی علاوه بر اینكه شخص خاطی، در هر دو جهان مورد لعن و غضب خداوند متعال قرار می گیرد در زندگی دنیوی نیز از آسیب های ناشی از این عمل ناپسند مصون نخواهد بود.

1.       شخص رشوه خوار نمی تواند از اموالی كه از طریق رشوه كسب كرده، در راه خدا انفاق كند چرا كه تنها از متقین پذیرفته می شود.

2.       بركت از مال رشوه خوار برداشته می شود. امام كاظم علیه السلام در این زمینه می فرماید: «مال حرام زیاد نمی شود و اگر بیفزاید، برای صاحبش مبارك نمی گردد و در هر راهی آن مال را صرف كند، اجری به او نمی رسد».[۱۸]

3.       طبق حدیثی از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله «عبادات او قبول نمی شود و دعاهایش به اجابت نمی رسد».[۱۹]

4.       و در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم: «اثر كسب های حرام در فرزندان به مرحله بروز و ظهور می رسد».[۲۰]

5.       همچنین رشوه خوار از امنیت روانی و آرامش خاطر برخوردار نیست. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «هیچ گروهی گرفتار رشوه نشدند مگر آنكه گرفتار ترس و اضطراب و نگرانی شدند».[۲۱]

جنبه دیگر رشوه كه به مراتب اهمیت فزونتری دارید، بعد اجتماعی آن است.

1.       رشوه، پایه های عدالت اجتماعی را سست و متزلزل می سازد و از آنجا كه پایداری و پویایی هر جامعه ای بر اساس عدل استوار است، به هر میزان كه از عدالت كاسته شود، ظلم و جور جامعه را فرامی گیرد.

2.       بدیهی است كه اگر باب رشوه گشوده شود، قوانین كه قاعدتاً باید حافظ منافع طبقات ضعیف باشد، به نفع طبقات قدرتمند بكار می افتد. طبعاً در چنین فضای ناعادلانه ای، ضعفا از هیئت حاكمه و نظام اجرایی و اداری كشور مایوس و دلسرد می شوند و همین امر به تدریج باعث سلب اعتماد عمومی در میان اقشار مختلف جامعه خواهد شد.

3.       رشوه خواری عملی نیست كه تنها به پرداخت پول، كالا و یا امتیازی منتهی شود بلكه به تدریج به نظامی پیچیده مبدل می شود كه در آن شبكه های خاصی از روابط و همدستی ها عمل می كنند و ره آورد آن، كسب ثروت های یك شبه، نائل شدن به منصب های مختلف سیاسی، تجاری و... خواهد بود. بنابراین امكانات و دارایی های یك كشور در اختیار عده ای محدود قرار می گیرد كه به راحتی قادر به عبور از قوانین و تضییع و پایمال ساختن حقوق دیگران خواهند بود.

4.       كندشدن چرخ های سازندگی و توسعه: شیوع رشوه خواری در جامعه علاوه بر از بین بردن امنیت اقتصادی، حقوقی و اخلاقی مانع بزرگی است بر سر راه سازندگی و توسعه. چرا كه وجود رشوه در یك نهاد اداری با كارآیی و بازدهی آن رابطه عكس دارد و اگر كارگزاران و متولیان امر به جای ابتكار، خلاقیت و ارائه برنامه های مفید به رشوه خواری روی آورند، موتور تولید و توسعه از حركت بازایستاده و جامعه به سمت ركود اقتصادی كشیده می شود.