ورود |عضويت
  خانواده

نظم آموزی به کودکان(4)

چگونه با بی‌انضباطی كودكمان برخورد كنیم؟

برای اصلاح بی‌انضباطی كودكان و آموزش نظم به آنان اقدامات زیر باید انجام گیرد.

الف. اقدامات جزیی

با آن كه اغلب موارد باید با رفتار بد فرزندمان برخورد كنیم، اما خوشبختانه در بیشتر موارد مجبور نیستیم اقدامی جدی انجام دهیم. بلكه تنها می‌توان با اقدامت جزیی در برابر رفترا بد او ایستاد. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

نادیده گرفتن (تغافل)

نادیده گرفتن یك مسئله جزیی و بی‌اهمیت در برخی موارد، بهترین روشی است كه می‌توانیم درباره بچه‌ها به كار گیریم و بهتر آن است كه انرژیمان را برای كارهای مهم‌تر نگه داریم. همن‌طور كه در اصول نظم‌آموزی ذكر شد، یك روش موثر برای برطرف كردن رفتارهای نامطلوب كودك، آن است كه آنها را به سادگی نادیده بگیریم. یكی از كاربردهای مهم این مهارت زمانیست كه هدف كودك از رفتار نادرست، جلب توجه شماست. در استفاده از این روش ممكن است احساس كنید كه در واقع كاری برای بهبود وضعی انجام نمی‌أهید. اما بعدا در‌می‌یابید كه با نادیده گرفتن برخی رفتارها به طور حساب شده و مداوم این گونه رفتارها ترك می‌شون و به این ترتیب به نتایج حیرت انگیزی می‌رسید.

وقتی كودك بخواهد توجه شما را جلب كند هر كاری را به خاطر آن انجام می‌دهد. او به خوبی می‌داند چه رفتاری و در چه موقعی شما را بیشتر آزار می‌دهد، مثلا درست موقعی كه مهمانان وارد اتاق پذیرایی می شوند و یا وقعی در حال صحبت كردن با تلفن هستید. حال اگر بتوانید این رفتارها را تحمل كنید و آنها را نادیده بگیرید، كودك از آنها دست خواهد كشید. زیرا به هدف خود كه جلب توجه شما بوده نائل نشده است.البته در كنار این عمل باید از رفتارهای مثبت كودك تعریف كرد و این نیاز (یعنی نیاز به توجه) او را در جای درستش برطرف كرد.

علامت دادن

الف: علامت دادن غیر كلامی: حالت نگاه، گاه در زمینه نظم آموزی به كودكان، اعجاز می‌كند. یك نگاه تند و طولانی كودك را به كاری كه باید انجام دهد راهنمایی می‌كند، زیرا چشم‌ها حرف می‌زنند. علامت‌دادن با دست نیز می‌تواند ابزار مهمی در نظم آموزی باشد.

ب. علامت‌های كلامی: كلام بهترین راه برای برقراری ارتباطی موثر است. والدین می‌توانند از این ابزار به خوبی استفاده كرده و پیامشان را به شكلی ملایم و با خونسردی به فرزندشان مخابره كنند. برای تأثیر گذاری بهتر خوب است كه والدین از جملاتی با فاعل «من» استفاده كنن. برای مثال اگر كودكتان اتاق را به هم ریخته به جای این كه او را مورد عتاب و سرزنش قرار داده و به او بگویید:تو چقدر بچه بدی هستی، یا «تو باید از خودت خجالت بكشی» بهتر است از این جمله استفاده كنید: «من از این كه اتاق به هم ریخته باشد خیلی ناراحت می‌شوم» این جملات فاقد بار سرزنش تحقیر و اجبار است و تنها به كودك می‌فهماند كه والدین او چه احساسی دارند و او را تحریك می‌كند تا به آنها كمك كند.

 

در مورد بچه‌های كوچك‌تر، برای این كه بتوانند جمله‌های با فاعل «من» را درك كنند، والدین بهتر است از پیام غیر كلامی استفاده كنند، برای مثال، وقتی پدر «علی» كوچولو را در فروشگاه بغل گرفته و او مرتب به شكم پدر لگذ می‌زند و با هر لگد خند ه‌ای سر می‌دهد، پدر فورا «علی» را به زمین می‌گذارد و دستش را به علامت درد روی شكمش می‌گذارد و به راه می‌افتد (پیام غیر كلامی) این پیام به «علی» می‌گوید: وقتی به شكمم لگذ می‌زنی، دردم می‌گیرد بنابراین دوست ندارم تو را بغل كنم.

 

 

گوشزد كردن

شاید به یادآوردن این خاطره برای شما لذت بخش باشد كه پلیس راهنایی به جای جریمه كردن تنها به شما اخطار داده است. در بسیاری مواقع اخطار دادن و گوشزد كردن كافی است تا رفتاری اصلاح شود: «اگر یك بار دیگر توپ را داخل اتاق بیاوری، از تو می‌گیرمش» اگر درباره موضوعی چند بار پشت سر هم اخطار دادید و كودك به بدرفتاری‌اش ادامه داد، وقت آن است برای اعمال او مجازاتی در نظر بگیرید.

تحسین كردن

طبیعت انسان این گونه است كه اگر برای انجام كاری تشویق شود، با تلاش بیشتری به آن كار می‌پردازد. از این رو، وقتی تغیی رمثبتی در فرزنتان می‌بینید او را تشویق كنید و در مقام تحسینش حرف بزنید.، این كار شما باعث می‌شود كه رفتارهای درست در كودكتان تقویت شده و به تدریج جایگزین رفتراهای نادرست او شود.

ب. اقدامات جدی

گاه اقدامات جزیی نتیجه نمی‌دهد و به اقدامات جدی‌تر احتیاج داریم. البته باید به این نكته توجه داشته باشیم كه رفتار بد بچه ها بیشتر اوقات نه برای انتقام گرفتن از ما بلكه برای رسیدن به خواسته‌هایشان است.

در مواقعی بد رفترای كودك از آن روست كه به لحاظ جسمانی آمادگی انجام كاری را ندارد. یك كودك دو ساله ممكن است لیوان شیرش را بارها بریزد، زیرا نمی‌تواند دستگیره فنجان را به درستی در دستش نگه دارد.

در بسیاری مواقع بدرفتاری كودك از آن روست كه می‌خواهد نیازهایش را خود برآرده سازد. ممكن است بخواهد بگوید كه مسئولیتی دارد یا احساس كند كه مورد پذیرش است و یا اینكه توجه دیگران را جلب كند.

 

برای برخورد با رفتار بد كودك،‌سه كار می‌توان انجام داد.

جبران خسارت

وقتی كودك مشكلی را ایجاد می‌كند یا چیزی را می‌شكند، بیاد تا آنجا كه امكان دارد خسارت را جبران كند. مثلا جبران خسارت كودكی كه شیرش را روی زمین ریخته، این است كه در تمیز كردن فرش یا زمین به مادرش كمك كند.

محدودیت

هنگامی كه بچه‌ها از امتیاز خود سوء استفاده می‌كنند می‌توان امتیازی را كه به آنها داده شده، محدود كرد. مححدودیت به این معناست كه یكی از امتیازات كودك را برای مدت محدودی از او می‌گیرید. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به جلوگیری از تماشای تلویزیون و بازی نكردن با اسباب بازی‌ها اشاره كرد. البته باید توجه داشت كه این محدودیت‌ها نباید بیش از حد طولانی شود. یك یا دو هفته می‌تواند برای فرزندمان در حكم همیشه باشد اما محدودیت‌ در خود اشكالی نهفته دارد.

بسیاری از بچه ها هنگام به كار بردن محدودیت احساس می‌كنند امیدی برای بازگشت به وضعیت پیشین نیست و هنگامی كه امیدی در كار نباشد دلیلی برای خوش رفتاری نیز وجود نخواهد داشت. البته می‌توان این مسئله را نیز به گونه‌ای حل كرد، نخست آن كه در انتخاب روز‌های محدودیت، باید سن كودك را در نظر گرفت دیگر آن كه برایش توضیح دهید در برابر هر روزی كه از او بدرفتاری نبینید، یك روز از انتهای برنامه‌ محدودیت كم می‌كنید. این روش بسیار مفید و موثر است و كودك شما این گونه متوجه می‌شود كه شما با او منصفانه برخورد می‌كنید.

فرستادن كودك به اتاقش

فرستادن كودك به اتاقش روش موثری است كه می‌تواند جایگزین داد كشیدن، بد و بی‌راه گفتن، تهدید كردن و كتك زدن او باشد. این روش از عصبانیت شما جلوگیری می‌كند در این اقدام كودك را دقایقی به اتاق خودش می‌فرستید تا در آنجا تنها باشد. در این مدت او از جمع دیگران خارج می‌شود و برای مدتی نمی‌تواند بازی و تفریح كند. محروم شدن از فعالیت نوعی مجازات است این اقدام از آن رو موثر است كه بچه‌ها آن را دوست ندارند. هم‌چنین بیشترین اثر بخشی را بر كودكان دو تا دوازده ساله دارد. البته با احتیاط كامل می‌توان این روش را حتی درباره كودكان زیر دوسال نیز به كار برد. اجرای این روش در آغاز ممكن است با دشواری‌هایی همراه باشد..

بعضی از بچه‌ها شما را در آغاز ناراحت می‌كنند. بنابراین باید آمادگی كامل داشته باشید. در این روش به نكاتی باید توجه كرد كه در ادامه به آنها اشاره می‌كنیم.

محیطی كه كودك را به آنجا می‌فرستید باید مهیای این كار باشد:

پیش از هر چیز باید اتاق ایمن باشد

وسایل گرم كننده را از آنجا خارج كرده باشید

این روش را برای كودكتان توضیح دهید

به او بگویید به اتاق خود رفتن یعنی چه

اگ كودك شما هنوز زمان را متوجه نمی‌شود از ساعت زنگ دار استفاده كنید

رفتار نادرست مورد نظر را به او یادآوری كنید.

مدت زمانی كه كودك باید به اتاق خود فرستاده شود:

برای كودكان دو تا سه ساله، یك یا دو دقیقه كافی است.

برای كودان سه تا پنج ساله، دو یا سه دقیقه كافی است

برای بچه‌ها پنج سال به بالا، پنج دقیقه كافی است

البته باید برای كودك توضیح داد كه زمان‌های یاد شده از هنگامی محاسبه می‌شود كه كودك آرام گرفته باشد.

اگر كودك از رفتن به اتاقش امتناع كرد، باید از روش دیگری سود جست. وقتی كودك از رفتن به اتاقش خودداری می‌كند یك دقیقه صبر كنید و دوباره از او بخواهید اشكالی ندارد كه به كودكتان یك دقیقه فرصت فكر كردن بدهید. به او بگویید: «خوب فكر كن! اگر به اتاقت نروی اجازه نداری سوار دوچرخه‌ات بشوی. من با تو بحثی ندارم، تصمیمش با خودت است» اگر كودكتان به این نتیجه رسیدكه به اتاقش برود شما به مقصودتان رسیده‌اید. وگرنه باید او را یكی از امتیازاتش محروم كنید. برای مثال، می‌توانید دوچرخه‌اش را قفل كنید و به او بگویید در صورت می‌تواند از آن استفاده كند كه برای مدت تعیین شده به اتاقش برود. البته به این نكته توجه داشته باشید كه باید چیزی را انتخاب كنید كه به راحتی بتوانید از كودك بگیرید.

نكته مهم دیگری كه باید به آن توجه داشت این است كه در نظم آموزی به كودك به هیچ وجه نباید عصبانی شد و از كوره در رفت، زیرا در این صورت كودك می‌اموزد كه چگونه می‌تواند شما را عصبانی كند و در آینده نیز همین كار را تكرا ر خواهد كرد. افزون بر این، اگر هدفش از بی‌نظمی جلب توجه شما بوده باشد، با عصبانی شدن نه تنها او را به مقصودش می‌رسانید بلكه باعث تقویت رفتارش نیز می‌شوید.

پایان بخش چهارم

 

شنبه 01 اردیبهشت ماه 1403
  نظرسنجي
نظر شما درباره وبگاه حوزه نمایندگی ولی فقیه چیست؟

 

تعداد جوابها : 795

عالی : 30%
خوب : 1%
متوسط : 1%
ضعیف : 68%

  ارسال  
  كاربران بر خط
كاربران فعال بازديد كنندگان فعال :
Visitors بازديد ها: 15
Members اعضاء: 0
مجموع كاربران مجموع: 15

بازديد ها بازديد ها :  
Visitors بازديد هاي كل: 2099536
Visitors بازديد هاي امروز: 96
Visitors بازديد هاي ديروز: 916

فعال در اين زمان كاربران فعال:
با ذکر منبع بلامانع است
پرتال سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
Ariana Informatics Group - گروه داده ورزي آريانا