ورود |عضويت
  خانواده

 

اصول نظم آموزی به كودكان(5)

بخش پایانی

چگونگی نظم آموزی به كودكان زیر یك سال

كودكان زیر یك سال نمی‌توانند مقررات را رعایت كنند. بهترین راه آموزش نظم و ترتیب به آنها ایجاد روحیه اعتماد و اطمینان در ایشان است. برای رسیدن به این مهم باید هر جا كه لازم است به ایشان توجه كنید و نیازهایشان را برآورده سازید باید دنیای این كودكان را امن و سالم نگهدارید و به تدریج به آنها صبر و تحمل بیاموزید تنها در این صورت است كه كودكان در مقاطع بعدی بهتر گوش می‌دهند و راحت‌تر نظم را می‌اموزند

چگونگی نظم آموزی به كودكان 1 تا 3 سال

بعضی از والدین گمان می‌كنند باید با كودكان یك تا سه ساله خود به شدت سخت گیری كنند تا نظم و تربیت را به آنها بیاموزند به اعتقاد این دسته از والدین اگر سخت گیری جدی در كار نباشد كودكان لوس می‌شوند در حالی كه عكس این باور درست است و باید از خشونت و نظم آموزی خشك و بی‌روح به طور جدی پرهیز كرد

رفتار ما با كودكان باید كودكانه و متناسب با سن آنان باشد یعنی باید نظم آموزی را در قالبی كودكانه به آنها آموخت. رسول خدا در این باره می‌فرمایند: «هر كس كودكی دارد باید با او كودكانه رفتار كند» البته این بدان معنا نیست كه به كودكان اجازه دهیم تا هر كاری كه خواستند انجام دهند، بلكه باید رفتارمان در عین آمیختگی به محبت با قاطعیت همراه باشد. كودكان یك تا سه ساله خوشحال از آزادی تازه به دست آمده می‌خواهند هر كاری را خودشان انجام دهند و جان كلام آنها این است كه خودم انجام می‌دهم بنابراین باید به آنها اجازه دهیم تا كاری را كه می‌توانند انجام دهند درابره این كودكان به جای «نه»، «نمی‌توانی»، «دست نزن» و .... می‌توان از روش‌های پیشگیرانه زیر بهره گرفت:

پرت كردن حواس

گفتن عبارتی مانند «ببین من چی دارم» حواس بسیاری از بچه‌ها پرد می‌كند تا با چیزی كه نباید، دست نزنند . والدین برای پرت كردن حواس كودكشان می‌توانند از روش‌های گوناگونی استفاده كنند كه نوع آن به هنر آنها در این زمینه بستگی دارد.

جایگزینی

روش‌ موثر دیگری برای تغییر رفتارهای غیر قابل قبول نوزادان و نوپایان، جایگزینی است. جایگزینی یعنی معامله كردن با آنها و جانشین كردن رفتارهای مورد پسند به جای رفتارهای ناپسند، مثلا اگر طفل شما با یك شی خطرناك بازی می‌كند شما می‌توانید با دادن یك اسباب‌بازی یا چیزی كه او دوست دارد با او معامله كنید بدون آن كه از زور استفاده كرده باشید.

امكان انتخاب دادن

وقتی به كودكمان امكان انتخاب می‌دهیم در واقع به صورت غیر مستقیم این پیام را به او منتقل كرده‌ایم كه برایش ارزش قائل بوده و به او در اعتماد داریم. در ضمن این رفتار ما زمینه استقالال و خودباری را در او به وجود می‌آورد، برای همین بهتری است به جای آن كه بگویید «زود باش جورابت را بپوش» از این جمله استفاده كنید: «دوست داری جوراب قرمزت را بپوشی یا جوراب آبی را؟»

ذخیره كردن واژه «نه» برای موارد مهم

با ایجاد محیط امن و سالم به كمك روش‌های بالا می‌توان به كودكان نظم و ترتیب را آموخت. با این حال گاهی باید به آنها «نه» گفت. در مواقعی آنها باید بدانند كه كارشان نادرست و اشتباه است.

نظم آموزی مناسب و صحیح بدین معناست كه به فرزندان خود ازادی عمل بدهیم تا دنیایشان را وارسی كنند و بتوانند كنجكاوی متعادلی داشته باشند. همچنین باید توجه داشته باشیم كه كودكان در این مرحله سنی می‌خواهند استقلال خود را به نمایش بگذارند. از این رو، بسیاری از لجبازی‌های آنان در این سن، مقتضای موقعیت سنی آنهاست كه والدین باید با تدبیر و سعه صدر از روش‌های یاد شده استفاده كنند.

حفظ خونسردی

بسیاری از كودكان وقتی خسته می‌شوند بدخلقی می‌كنند، و گاه با این كار انرژی اضافی خود را مصرف می‌كنند. در این مواقع خونسردی خود را حفظ كنید و بی‌جهت تابع بدخلقی آنها نشوید. سعی كنید علت بدخلقی آنها را فهمینده و درصدد رفع آن برآیید. اما در صورت عصبانی شدن شما ممكن است كودكتان به این نتیجه برسد كه می‌تواند از این سلاح برای به كرسی نشاندن خواسته‌هایش استفاده كند.

چگونگی نظم آموزی به كودكان 3 تا 5 سال یا پیش دبستانی

یكی از ویژگی‌های كودكان پیش دبستانی، كنجكاوی درباره دنیایی است كه در آن زندگی می‌كنند. مخلوط كردن شكر با نمك، برای كودك سه ساله‌ای كه می‌خواهد بر دامنه اطلاعاتش بیفزاید هرگز كار عجیبی نیست. نقاشی كردن روی دیوارها برای یك كودك چهارساله اقدامی بی‌نظیر برای تزیین اتاق به شمار می‌آید. باز كردن اشیا و لوازم برای اطلاع از چگونگی كار آنها یكی از فالیت‌های مورد علاقه كودكان پیش دبستانی است. كار مورد علاقه بچه‌های این سن و سال كندوكاو است. اگر به كودكان پیش دبستانی برچسب «خودخواه» و «بی‌ملاحظه» بزنیم بعید نیست كه در آینده همین گونه شوند. به جای آن اگر خودمحوری ایشان را درك كنیم و آن را بخشی طبیعی از زندگیشان بدانیم به زودی این مرحله را پشت سر می‌گذارند.

نظم آموزی به كودكان پیش دبستانی، به معنای هدایت كردن كنجكاوی آنهاست تا اقدام مناسب و درست را انجام دهند. كودكان در این سن به بازی علاقه فراوان دارند. والدین می توانند از این ویژگی برای نظم آموزی به آنان استفاده كنند شیطنت و بازی‌گوشی كودكان را در این سن نباید دلیل بی‌ادبی آنان دانست بلكه تنها باید كوشید این رفتارها به آنان صدمه‌ای نزدن و آن را هدایت كرد. رسول خدا فرموده است: «بازیگوشی و شیطنت بچه در دوران كودكی، نشان دهنده فزونی عقل او در بزرگسالی است» در این زمینه امام كاظم نیز فرموده است: بازیگویش پسر در دوران كودكی پسندیده است، زیرا در بزرگسالی بردبار می‌شود» برای این كه بتوانید كنجكاوی كودكانتان را هدایت كرده در راستای نظم آموزی به آنان حركت كنید، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید.

اسباب بازی‌های جالب تهیه كنید

شما می‌توانید اسباب‌بازی‌هایی تهیه كنید كه بتوان آنها را از هم جدا كرد و سپس به حالت اول برگرداند. این نوع اسباب‌بازی‌ها برای كودكان این سنین بسیار جالب توجه است كودكان شما به اسباب‌بازی‌های گرانقیمت الكترونیكی نیازی ندارند این وسایل به جای كنجاو كردن بچه ‌های از میل آنان به جستجو گری می‌كاهند.

اشیاء وسوسه انگیز را از آنها دور كنید

دوركردن اشیاء وسوسه انگیز به حل بسیاری از مسائل كمك می‌كند اشیاء خطرناك را از دسترس كودكان دور كنید. قفل كردن در قفسه‌هایی كه حاوی اشیا و لوازم خطرناك اند و نرده‌كشی حیاطی كه در آن بازی می‌كنند از جمله اقداماتی است كه باید صورت گیرد.

پیامدهای طبیعی و منطقی را در نظر بگیرید

اگر بچه‌ها برخلاف نظر شما همچنان به كاری كه نباید بكنند ادامه دهند برایشان پیامدهای طبیعی و منطقی در نظر بگیرید. كودكی كه برخلاف اخطارها شما همچنان دیوار اتاق را با ماژیك رنگ می‌كند باید بداند كه پیامد منطقی این كار او را محروم شدن از ماژیك‌هایش است یا اگر كودكتان از خوردن غذا خودداری می‌كند باید متوجه شود كه پیامد طبیعی آن گرسنه ماندن است.

بازی نمادین را تشویق كنید

فعالیت‌هایی نظیر بازی نمادین،به كودك كمك می‌كند تا با دنیای پیرامون خود بهتر كنار بیاید خنه بازی و یا خاله بازی به بچه ها می‌آموزد كه چگونه با دیگران ارتباط برقرار كنند. این بازی‌ها آنان را برای زندگی دوران بزرگسالی آماده می‌كند.

چگونگی نظم آموزی به كودكان دبستانی 6 تا 12 ساله

خواندن، نوشتن و محاسبه كردن بخشی از مهارت‌هایی است كه بچه ها باید پس از ورود به مدرسه بیاموزند. مهرت‌های جسمانی، مهارت‌های آكادمیك مانند كار با كامپیوتر و مهارت‌های میان فردی همچون همكاری و سازگاریبا مردم از جمله كارهایی است كه بچه‌های دبستانی باید با آنها آشنا شوند. ایجاد این باور كه آنان اشخاص توانمندی‌اند، از نشانه‌های موفقیت درا ین دوران به شمار می‌آید. والدین باید بكوشند علایق فرزندان خود را یافته با هدایت ایشان در آن زمینه طعم موفقیت را به كودكانشان بچشنانند تا به این ترتیب انها به احساس صلاحیت و شایستگی برسند.

بچه‌های دبستانی به احساس موفقیت نیاز دارند اما ممكن است راه موفق شدن را ندانند. به كمك فرزندتان و با همكاری آموزگار او در مدرسه می‌توانید بفهمید كودك شما در چه زمینه‌هایی امكان موفقیت بیشتری دارد آن گاه زمینه‌های زیر را فراهم كنید.

انجام برخی كارهای را به آنها واگذار كنید

با این كار در آنها احساس مسئولیت ایجاد شده تواناییهایشان در پذیرش و انجام دادن مسئولیت‌ها افزایشمی‌یابد امام رضا می‌فرمایند: «از كودك بخواه با دست خودش صدقه بدهد، گرچه به اندازه تكه‌اینان یا یك مشت خوراكی باشد.»

جلسات خانوادگی تشكیل دهید

در زمان‌هایی معین برای مثال هفته‌ای ایك بار همه افراد خانواده جلسه ای تشكیل دهند در این جلسات به هر یك از افراد خانواده فرت داده شودتا مسائل و مشكلات خود را مطرح كنند سپس همه افراد خانواده بكوشند تا راه حلی برای آن مسئله پیدا كنند. در این جلسات بچه‌ها می‌آموزند تابه مسائل دیگران حساس باشند و نیازهای آنان را نیز در نظر بگیرند. همچنین این گونه جلسات جسارت ابراز عقیده را در كودك ما به وجود آورده و مهارت اجتماعی او را افزایش می‌دهد.

بازی‌های دسته جمعی انجام دهید

بازی نیاز طبیعی كودك است كه بدون آن رشد كاملی نخواهد داشت. بچه‌ها می‌توانند با همدیگر یا با بزرگتر‌ها بازی كنند. بی توجهی به این نیاز كودك می‌تواند آثار زیان باری برای وی در پی داشته باشد. در سیره رسول خدا و امامان معصوم نیز توجه ویژه‌ای به بازی كودكان شده است. جابر می‌گوید: «بر پیامبر(ص) وارد شدم در حالی كه حسن و حسین را بر پشت خود سوار كرده بود و چهار دست و پا راه می‌رفت و می‌فرمود: شتر شما چه شتر خوبی است و شما چه سواران خوبی هستید.

می‌توانیم دلیل بیاوریم

برخلاف كودكان كم سن و سال‌تر هنگام تربیت و نظم آموزی به كودكان دبستانی می‌توانیم دلیل كارمان را برای آنها توضیح دهیم كودك اگر بداند چرا باید آنچه را از او خواسـته‌ایم انجام دهد راحت‌تر خواسته ما را اجابت خواهد كرد و این كار باعث می‌شود كه انگیزه درونی در او تقویت شده و آن كرا را با میل و رغبت بیشتری انجام دهد.

همه اشتباهات را حل و فصل نكنید

وقتی همه مسائل و اشتباه‌های فرزندانمان را حل و فصل نمی‌كنیم به آنان فرصتی می‌دهیم تا مسئولیت بیشتری درقبال كارهایشان عهده دار شوند و توانایی آنها در حل مسائلشان بال رود. این مسئله تأثیر بسزایی در ارتباء سطح اعتماد به نفس كودكمان دارد و افزایش اعتماد به نفس به معنای تضمین موفقیت كودكمان در آینده می‌باشد.

كودكانی كه همراه از ناحیه والدینشان حمایت شده و اشتباهاتشان برطرف می‌شود، افرادی وابسته و بدون اعتماد به نفس كافی بار می‌آیند، افراد ضعیفی كه هیچ‌گاه نمی‌توانند مشكلاتشان را به تنهایی حل كنند. اگر فرزندتان می‌گوید: «مامان نمی‌تونم دكمه شلوارم را ببندم» به او بگویید: «سعی كن، می‌تونی، فقط باید كمی دقت كنی» و یا این كه كمكش كنید تا این كار را انجام دهد.

به آنان بیاموزید كه چگونه مسائل خود را حل كنند.

بچه‌ها در این سن می‌تواند مراحل مختلف حل مسئله را به شكلی منظم بیاموزند. وقتی بچه‌ها بیاموزند كه مسئله خود را مشخص كنند راه‌حل‌های مختلف را ارائه دهند یكی از راه‌حل‌های را انخاب كنند آن را به كار گیرند و درباره موثرتر واقع شدن آن نظر دهند درباره خود احساس بهتری خواهد داشت. نظم آموزی به بچه‌ها در این مقطع به مفهوم آموزش كنترل خود است كه آن را برای همكاری و كنار آمدن با دیگران نیاز دارند.

چگونگی نظم آموزی به نوجوانان 13تا 18 سال

روش موفق برای نظم دهی به نوجوانان كدام است؟ روشی موفق است كه با وجود دادن آزادی عمل به نوجوانان برای آنان محدودیت‌های منطقی ایجاد كند تا آنان با خطر روبرو نشوند. نوجوانان وقتی می‌بینند پدر و مادرشان محدودیت‌های منطقی برایشان قائل می‌شوند احساس می‌كنند كه مورد مهر و محبت آنها هستند.با آن كه ممكن است نوجان سركش به نظر آید اما آنان به مهر و محبت ما نیاز دارند. انسان باید بداند كه در چه زمانی ما به آنها افتخار می‌كنیم باید بدانند كه چه مزانی تصمیم عاقلانه گرفته،ند. باید آنها را در تصمیم‌گیری‌ها شركت داد و برای نظراتشان احترام قائل شد و اگر اشتباه كردن آنها را بسیار دوستانه و منطقی آگاه كرد.

درباره جوانان و نوجوانان لازم است به این نكته توجه توجه داشت كه تنبیه اثر بسیار كمی دارد، اما در مقابل كلام منطقی و مبتنی بر تخصص را به خوبی میپذریند. برای همین، خوب است پدر و مادرها از این شاخصه‌های فرزندانشان به بهترین وجه استفاده كنند. همچنین والدین باید نوجوانانشان را همانگونه كه هست بپذیرند، زیرا هر كس توانمندی و استعداد مخصوص خود را دراد و مقایسه افراد با یكدیگر به هیچ وجه درست نمی‌باشد وآثار مخرب زیادی به دنبال دارد.

اگر می‌خواهید نوجوانتان را با كسی مقایسه كنید آن كس خود اوست. برای مثال به او بگویید: «قبلا بسیار بیشتر به درسهایت توجه داشتی»

در پایان لازم است به این نكته مهم اشاره كنیم كه نظم آموزی ناگهانی و یك شبه ایجاد نمی‌شود بلكه نیاز به استمرار و تداوم دارد. در این صورت است كه این نهال به بار نشسته كودك و جامعه از ثمر آن بهره‌مند می‌شود امیدواریم خداوند منان به همه ما توفیق دهد تا این وصیت امام علی را در خود و فرزندانمان جامه عمل بپوشانیم

برگرفته از کتاب نظم آموزی به کودکان نوشته مجید همتی

 

http: //www.zolal.ir/site/node/683

 

شنبه 08 اردیبهشت ماه 1403
  نظرسنجي
نظر شما درباره وبگاه حوزه نمایندگی ولی فقیه چیست؟

 

تعداد جوابها : 795

عالی : 30%
خوب : 1%
متوسط : 1%
ضعیف : 68%

  ارسال  
  كاربران بر خط
كاربران فعال بازديد كنندگان فعال :
Visitors بازديد ها: 22
Members اعضاء: 0
مجموع كاربران مجموع: 22

بازديد ها بازديد ها :  
Visitors بازديد هاي كل: 2109594
Visitors بازديد هاي امروز: 166
Visitors بازديد هاي ديروز: 1810

فعال در اين زمان كاربران فعال:
با ذکر منبع بلامانع است
پرتال سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
Ariana Informatics Group - گروه داده ورزي آريانا